Als klein meisje wilde ik graag paardrijden. Over waarom ik dat wilde heb ik nooit nagedacht. Mijn antwoord destijds was: ‘Gewoon omdat ik zoveel van paarden hou’.

“Alles Glück dieser Erde liegt auf dem Rücken der Pferde.”

Al het geluk van de wereld ligt op de rug van het paard. Deze uitspraak gold zeker ook voor mij tot een jaar of drie geleden.

Onlangs kwam deze vraag weer bij mij op en ben ik een beetje gaan rondsnuffelen waarom we nu eigenlijk paardrijden. Het antwoord, gewoon omdat ik paarden leuk vind vond ik niet meer genoeg. Wat beweegt mensen anno nu om op een paard te klimmen?

Paardrijden wordt als een fysieke sport gezien. Je traint je spieren en je werkt aan je conditie. Omdat het vaak buiten gebeurt ben je lekker in de buitenlucht wat je gezondheid ten goede komt. Het is ontspannend, je hoofd even lekker leegmaken terwijl je met je paard bezig bent. De omgang met paarden zou stressverlagend zijn. Dit kan ik tot de dag van vandaag zeker beamen want bij paarden zijn vind ik nog steeds heerlijk.
Paardrijden kan ook bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling en je meer zelfvertrouwen geven. Bij velen blijft het een fijne bezigheid maar bij anderen neemt de competitiedrang het over en gaan ze wedstrijden rijden.

Wat mij opvalt is dat in alle gevallen alleen vanuit het perspectief van de mens gekeken wordt. Maar wat levert het rijden voor het paard op?
De reden dat ik jaren heb gereden is dat ik ervan overtuigd was dat mijn paard anders te weinig beweging zou krijgen. Kilometers maken voor zijn conditie en om te zorgen dat Noah niet te dik zou worden. Daarnaast trainde ik hem ook dressuurmatig (gymnastiseren, Klassieke rijkunst) om hem soepel te houden. Ik heb er echter nooit bij stil gestaan dat ik hiermee schade aan zijn lichaam zou kunnen toebrengen.

Het is waar dat paarden in gevangenschap te weinig bewegen maar de beweging die wij onze paarden geven met rijden is eigenlijk de verkeerde. De natuurlijke beweging van het paard bestaat uit rustig grazen in stap, tientallen kilometers per dag, af en toe een sprintje bij gevaar en spelen bij jonge paarden. Paarden zijn geen sporters zoals wij denken, ze zijn niet gemaakt om in een razend tempo ons op hun rug mee te dragen.

Er is veel te doen over welzijn in de paardenwereld. Er is zelf een keurmerk paardenwelzijn. En daar wordt aangegeven dat wij er voor moeten zorgen dat paarden zo min mogelijk stress hebben en moeten zorgen voor de gezondheid van de paarden. Hoe zit dat dan bij het rijden? Bijvoorbeeld een paard dat niet stil blijft staan tijdens het poetsen en opstappen. Is dit paard stress- en pijnvrij?
En hoe zit het met de fysieke belasting van het paard tijdens het rijden? Door ons wordt paardrijden als sport gezien die goed voor ons is maar is dit voor het paard ook zo?
Paarden zijn sterkte dieren en op het eerste gezicht lijken ze geen moeite te hebben om ons te dragen als extra last. Wat doet die extra last op lange termijn met het paardenlichaam? En waarom is zadelmak maken bij veel paarden niet zo eenvoudig? Zou je dit zo kunnen interpreteren dat paarden geen behoefte hebben om iets of iemand op hun rug te dragen?

Voor het aspect rijden is weinig tot geen ruimte in de discussie paardenwelzijn. Er wordt zelfs beweerd dat als wij geen paard meer zouden rijden alle paarden zouden uitsterven. Want als een paard niet blij en gezond zou zijn dan was er ook geen paardensport stelt men. Maar is dat ook zo?
Daarbij wordt ook gezegd dat onze huidige paarden geen wilde dieren meer zijn maar huisdieren. Dan komt bij mij de vraag boven wat ons het recht geeft om de zogenaamde huisdieren alles af te nemen en hen volledig in dienst van ons te laten staan. Paarden hebben er niet om gevraagd om gedomesticeerd te worden en zouden daarom in ruil voor hun huisvesting en verzorging iets terug moeten doen. Dit vragen we toch ook niet van onze kat of hond?

Het blijft een lastige discussie omdat het vaak gaat over het interpreteren van gedrag van het paard. Wat voor mij een duidelijk signaal van stress is bij een paard hoeft voor iemand anders helemaal niet zo te zijn. Dit is helaas niet eenduidig te meten. Wat betreft fysieke problemen is dit anders. Slijtage en schade aan het lichaam zijn wel te meten en te zien op scans en röntgenfoto’s. Als deze waarneembaar zijn is het helaas te laat maar op deze manier zijn wel goede onderzoeken mogelijk welke impact rijden op het lichaam van het paard heeft.

Ik begrijp heel goed dat niet meer rijden een lastige beslissing is. Het gevoel van samen zijn op je paard is vaak onbeschrijfelijk fijn en is wat ik in het begin ook erg miste. Maar het belangrijkste van het antwoord op de vraag: ‘Waarom rij je paard?’ is dat het een voordeel voor beide partijen zou moeten hebben. Bewegen doen mijn paarden nu ook nog en misschien nog meer dan vroeger maar wel in hun eigen tempo en onbelast. Ik heb inmiddels mijn geluk niet op maar tussen de paarden gevonden en ik heb het idee dat Noah het helemaal niet erg vindt dat hij niet meer gereden wordt.

www.keurmerkpaardenwelzijn.nl
www.knhs.nl/nieuws/2020/welzijn-paard-altijd-belangrijker-dan-lintje-of-geld/
www.knhs.nl/nieuws/2020/de-toegevoegde-waarde-voor-het-paard/
www.uu.nl/nieuws/wat-vindt-een-paard-van-die-ruiter-op-zijn-rug
www.bitmagazine.nl/psyche/de-sociale-en-mentale-voordelen-van-het-bezitten-van-een-paard
www.zilfiashoeve.nl/manege/waarom-paardrijden/