Helaas heb ik net als veel andere paardeneigenaren ervaring opgedaan met een paard dat hoefbevangen is.
Het is een zeer pijnlijke aandoening aan de hoeven. Het kan acuut ontstaan, dan kan een paard van het ene op het andere moment niet meer lopen en neemt de typische ontlastende houding aan. Maar het kan ook chronisch worden, variërend van gevoelig lopen tot niet meer kunnen staan. Omdat het lijkt dat het de laatste jaren steeds meer voorkomt ben ik nieuwsgierig naar wat de juiste weg is van behandelen en natuurlijk nog belangrijker hoe je het kan voorkomen. Er zijn daar verschillende theorieën over en ook zijn er verschillende behandelmethodes. Maar wat is de juiste en welke keuzes maak je als eigenaar wanneer je paard zoveel pijn heeft?

Waar we het eigenlijk allemaal wel over eens zijn is dat hoefbevangenheid een ontsteking in de hoef is. Die zit tussen het hoefbeen en de hoefcapsule waar zich de lamellen bevinden. (De engelse naam voor hoefbevangenheid is laminitis dat misschien beter de lading dekt.) De lamellen zorgen ervoor dat het hoefbeen op de juiste plaats in de hoefcapsule blijft, ze laten los door de ontsteking en meestal zakt als eerste de voorkant van het hoefbeen, de teen, naar beneden. Het loslaten van de lamellen is aan de onderkant van de hoef te zien als een verbrede witte lijn. Hierdoor gaat het paard gevoelig lopen of kan het soms helemaal niet meer staan.

Waar de oorzaak nu precies vandaan komt is nog altijd onduidelijk maar er zijn wel een aantal factoren die je steeds weer tegen komt wanneer je je verdiept in de aandoening.
Gifstoffen kunnen een oorzaak zijn. Deze kunnen ontstaan door ontstekingen elders in het lichaam die via het bloed dan in de hoeven terecht komen. Zeker wanneer de hoeven niet optimaal functioneren, bijvoorbeeld door onjuist bekappen of hoefijzers, kunnen deze stoffen niet weg uit de hoef en zorgen dan voor problemen. In dit geval is een paard meestal aan alle vier de hoeven bevangen.
Nog een oorzaak die genoemd wordt is overbelasting van de voorbenen. Door een been te ontlasten kan een ander been overbelast raken. Maar het zou ook kunnen komen door langdurig over een harde ondergrond lopen en dan zou het in beide voorbenen ontstaan.
Ook wordt in de reguliere geneeskunde vaak een verstoring van de hormoonbalans genoemd, zoals PPID (ziekte van Cushing) en EMS (Equine Metabool Syndroom). Uit universitair onderzoek blijkt dat minstens de helft van de paarden die hoefbevangen zijn een van deze twee aandoeningen heeft. Maar wat dan precies de rol van deze verstoring is weet men niet.

Nadat de diagnose gesteld is door middel van röntgenfoto’s is de reguliere behandelmethode het geven van pijnstillers en ontstekingsremmers. De vermeende oorzaak moet worden weggenomen, hiermee wordt meestal op bepaalde voeding gedoeld met name gras. Paarden met overgewicht moeten afvallen en er wordt dringend geadviseerd om niet met het paard te lopen. Wel adviseert men de hoeven te koelen om de doorbloeding te bevorderen en te zorgen voor een fijne ligplek. Een dierenarts of hoefsmid moet de hoeven ondersteunen om de diepe buigpezen te ontlasten, dit wordt dan vaak gedaan door in te gipsen of speciaal beslag. Als het hoefbeen door de zool zakt wordt er meestal euthanasie aangeraden.

Wanneer je de reguliere weg van handelen bij hoefbevangenheid bekijkt is het eigenlijk een zeer somber verhaal. Er wordt gereageerd maar er is geen echte oplossing. Ondanks dat ik helaas hoefbevangenheid bij zowel Hanna als Noah heb meegemaakt heb ik nooit de reguliere behandelmethode gevolgd. Wel ben ik opzoek gegaan naar de oorzaak maar ik ben er achter gekomen dat het volgens mij toch iets anders ligt dan het reguliere denken doet vermoeden.

Zo ben ik van mening dat het juist bekappen van de hoeven een grote rol speelt bij het voorkomen van hoefbevangenheid. Voeding speelt tot op zekere hoogte ook een rol maar op een andere manier dan doorgaans wordt gedacht. Ook hebben we met een grote, relatief nieuwe factor te maken waardoor volgens mij niet alleen hoefbevangeheid maar ook EMS en PPID veroorzaakt wordt en dat is het gebruik van landbouwgif.

Gelukkig wordt de kennis over het juist bekappen van paarden steeds breder uitgedragen en worden steeds meer paardeneigenaren zich ervan bewust hoe belangrijk de hoeven zijn. Dit was voor mij ook de reden dat ik geen dierenarts belde wanneer één van mijn paarden hoefbevangen was maar dat ik dan contact zocht met een goede bekapper om te kijken wat er nog aan de hoeven gedaan kon worden.
Ik denk persoonlijk namelijk dat er veel paarden bevangen zijn door het verkeerd bekappen, dit wordt ook wel mechanische hoefbevangenheid genoemd. Dit zorgt ervoor dat de hoef niet optimaal kan functioneren. Hierbij kan je ook denken aan de paarden die altijd gevoelig lopen en dat dit als argument gebruikt om paarden te beslaan. Daar heeft Carole Souvignier van www.holistic-hoof-care.lu onlangs Hier vindt je het origineel en de vertaling.

Door de ervaringen die ik de afgelopen jaren op heb gedaan met mijn eigen paarden denk ik dat bevangenheid door voeding, de zogenaamde toxische bevangenheid, te voorkomen is. Mits je natuurlijk op de juiste manier voert zoals hooi, natuurgras, kruiden, takken van heesters en bomen, haver en de mineralenbar naar AL idee. Meer over voeding. Een klassiek voorbeeld van bevangenheid door voeding is een paard dat in de voederschuur inbreekt en zich een nacht te goed doet aan muesli en daarop hoefbevangen wordt. Wanneer een paard ziek wordt van een bepaalde voeding is het voor mij alleen maar duidelijk dat dit niet geschikt is voor paarden. Hetzelfde geldt volgens mij voor de fructaantheorie, hier vertel ik meer over in deze ervaring, van hooidieet naar dagelijks gras. Omdat elk voorjaar de onderwerpen aanweiden en hoefbevangenheid weer actueel zijn moest ik ook denken aan de wilde paarden. Hoe zit het bijvoorbeeld bij de Konikpaarden die in verschillende gebieden van Nederland rondlopen? Deze eten toch ook gras in het voorjaar en worden niet bevangen. Ik ben naar meer informatie opzoek gegaan maar ik heb hier niets over kunnen vinden. Wel kwam ik een artikel van Marc Lubetzki tegen waarom volgens hem wilde paarden in het voorjaar niet hoefbevangen worden. Zijn conclusie is dat het bij gedomesticeerde paarden komt door de plotselinge verandering in het dieet in het voorjaar door het aanweiden. Wilde paarden hebben een zeer gevarieerd dieet dat langzaam door het jaar verandert. Dat gaat zo langzaam dat hun hele stofwisseling zich hier dan op aanpast. Dit idee was eigenlijk niet nieuw voor mij en in het stuk Bioritme heb ik er al wat over geschreven maar om het zo naar hoefbevangenheid te vertalen daar had ik niet aan gedacht. Dit idee wordt voor mij ook bevestigd door Carol Hughes (Equi-Biome) want volgens haar zit een groot stuk van de oplossing in het stimuleren van de darmbacteriën.

Hoefbevangenheid blijft natuurlijk een lastig verhaal en hoort voor mij in de lijst van PPID (Ziekte van Cushing), EMS (Equine Metabool Syndroom) en IR (insuline resistentie). Mede omdat de oorzaak niet helemaal duidelijk is denk ik dat dit allemaal inderdaad samenhangt, verstoringen van de hormoonhuishouding en de vet- en suikerstofwisseling. Naar mijn idee geven de onderzoeken die hier naar gedaan worden ook niet een heldere oplossing omdat er steeds maar naar een enkel aspect gekeken wordt. Volgens mij is het interessanter om te kijken naar de wilde paarden en waarom zij niet bevangen raken en/of een van de andere aandoeningen krijgen en dan daarmee aan de slag te gaan voor onze eigen paarden.
Ik ben een natuurlijk, gevarieerder dieet gaan aanbieden. Meer takken van bomen en struiken en meer kruiden. Onbeperkt goed grashooi met daarnaast luzernehooi en in mijn geval alleen grazen in het bos om kunstmest en landbouwgif te vermijden. Daarnaast voer ik haver en de mineralenbar volgens Academia Liberti. Ook ben ik veel meer gaan wandelen, onbelaste rustige beweging is goed voor de bloedcirculatie. Bij dit alles natuurlijk ook het juiste bekappen met intervallen van om de drie of vier weken.

Naar mijn idee is er geen snelle oplossing voor hoefbevangenheid. Het is iets wat zeer serieus genomen moet worden en veel verandering en inspanning van de eigenaar vraagt. Maar het is wel te genezen en ook op een blijvende manier.

Bronnen:
www.hoefbevangen.info
www.paardenhoeven.info/blog/2013/05/30/hoefbevangenheid/
www.marc-lubetzki.de/deshalb-haben-wildpferde-im-fruehjahr-keine-hufrehe
www.facebook.com/groups/1862115997153052 (Equi-Biome)
www.diergeneeskunde.nl/kennisbank/hoefbevangenheid/
www.paardenarts.nl/kennisbank/hoefbevangenheid-bij-paarden/

Het voeren van de door mij besproken planten aan paarden is volledig op eigen risico. Ik beschrijf louter de observaties van mijn eigen paarden en ben geen arts of therapeut. Bij ziektes altijd een arts of kundige therapeut raadplegen.