Heracleum sphondylium en Glechoma hederacea

Zowel Gewone berenklauw als Hondsdraf roepen vaak gemengde gevoelens op. Bij Gewone Berenklauw gaan vaak alle alarmbellen af in verband met mogelijke brandwonden door de haren en voor Hondsdraf wordt vaak gewaarschuwd omdat het giftig zou zijn. Maar is dat terecht en hoeveel eten paarden ervan wanneer ze een vrije keuze hebben?

Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium)
Gewone berenklauw is een lid van de schermbloemenfamilie. De kleine witte bloempjes vormen samen een groot scherm, zoals bijvoorbeeld het Fluitenkruid (Anthriscus sylvestris). Helaas kan er door de bloeiwijze soms enige verwarring ontstaan om welk familielid het precies gaat maar door te kijken naar de bladeren, stengels en de groeiplaats zou er meer duidelijk moeten ontstaan. De gewone berenklauw heeft een grote broer bij wie enige voorzichtigheid zeker geboden is. Dit is de Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum), de naam zegt eigenlijk al dat het verschil met name in de grootte van de plant zit. Reuzenberenklauw kan wel tot 3 meter hoog worden, de Gewone berenklauw komt tot 1,5 meter. De vorm van het blad en de stengels zijn ook verschillend. Bij aanraking van Reuzenberenklauw kunnen er al dan niet in combinatie met zonlicht brandwonden ontstaan. Volgens sommige bronnen is dit ook mogelijk bij de Gewone berenklauw maar die ervaring heb ik niet.

De bladeren en stengels van de Gewone berenklauw zijn behaard. Omdat deze plant echt favoriet is bij Noah op dit moment heb ik voorzichtig aan de stengels en bladeren gevoeld. Ze prikken niet en ze zijn zelfs zacht, ik heb er geen allergische reactie van gehad en Noah heeft er ook geen last van. De bladeren van de Gewone berenklauw zijn samengesteld, oneven geveerd en de bladrand is gelobd. De bladeren van de Reuzenberenklauw zijn dubbel geveerd en de bladrand is gezaagd, dat betekent dat er scherpe punten aan zitten. De stengels van de gewone berenklauw zijn groen of rood/bruin en zacht behaard. De stengels van de reuzenberenklauw zijn groen met rode vlekken en met stijve stengelharen, deze komen allesbehalve zacht over. Ik heb dit overigens niet getest.

Gewone berenklauw groeit graag in de wildere graslanden maar ook in bermen en ruigten. Zijn voorkeur gaat uit naar matig voedselrijke, vochtige bodems. De bloei is van juni tot september en dan komt de dagpauwoog hem graag bezoeken en hij is ook de waardplant van onder andere de koninginnenpage.

Gewone berenklauw is typisch een plant die bij Noah favoriet is wanneer hij in het vroege voorjaar boven de grond komt. Noah weet precies welke planten hij wel of niet kan eten maar wanneer je niet helemaal zeker bent of het om de gewone berenklauw gaat raad ik af om deze te plukken en te voeren om verwarring met andere schermbloemigen te voorkomen.
Uit een Frans onderzoek in 2013 is gebleken dat Gewone berenklauw invloed heeft op de bloeddruk en dan met name het verlagen ervan. In de volksgeneeskunde wordt gewone berenklauw ingezet tegen lintworm, diarree en als spijsverteringsbevorderaar. En het zou ook helpen bij nervositeit en epilepsie.

View this post on Instagram

A post shared by Marsha Wijlhuizen (@marsha_wijlhuizen)

Hondsdraf (Glechoma hederacea)
In tegenstelling tot Gewone berenklauw wordt Hondsdraf maar in zeer kleine hoeveelheden gegeten wanneer paarden de vrije keuze hebben. Hanna heb ik er wel eens een hapje van zien nemen, net als Molly. Maar Noah heb ik er nog nooit zelf van zien eten maar wanneer ik het aanbied door het uit de hand te voeren eet hij het wel.

Wanneer je op internet rondkijkt kom je er al snel achter dat Hondsdraf door velen wordt aangemerkt als een voor paarden giftige plant. Wanneer ik het boek van Juliette de Baïracli Levy, The complete herbal handbook for farm and stable, erop na sla kan het wel zeker ingezet worden bij paarden maar dan in kleine hoeveelheden. Zij heeft het over een handjevol, hier kan ik mij in vinden met betrekking tot de één of twee happen die Hanna en Molly er van aten.

Humaan wordt Hondsdraf ingezet in de fytotherapie. Het opvallende is dat het voor dezelfde klachten wordt gebruikt als die Juliette de Baïracli Levy beschrijft in haar boek voor vee en paarden. Hondsdraf kan ingezet worden bij hoest en luchtwegontstekingen omdat het een ontstekingswerende werking heeft, hier is inmiddels wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Ook kan het onder andere gebruikt worden bij huidproblemen, zweren en abcessen.

Hondsdraf is een laagblijvend plantje en kan een enthousiaste groeier zijn, het heeft er vast mee te maken dat hij weinig eisen stelt aan zijn groeiplaats. Zon of schaduw, nat of droog, het maakt hondsdraf niet uit wanneer er maar voldoende humus in de bodem aanwezig is. Hij komt in bossen voor maar ook in weiden. De blauwe bloemen worden graag bezocht door bijen en bloeien van april tot juni. De zaden zijn erg sterk en kunnen hun kiemkracht tot wel 5 jaar behouden. Hondsdraf zelf is ook sterk want van maaien trekt hij zich weinig aan.

Ook deze twee planten, Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) en Hondsdraf (Glechoma hederacea), laten zien dat het met planten en paarden toch allemaal iets genuanceerder is dan het internet in de eerste instantie doet vermoeden. Bij Gewone berenklauw is het wel opletten of je niet met zijn grote broer te maken hebt maar deze verschillen zijn goed te herkennen. En van Hondsdraf moet je geen kilo’s voeren maar wanneer paarden er zelf af en toe een hap van eten is dit een prima aanvulling.

In mijn boek ‘Grazen in het landschap plantenboek. Wat paarden eten’ worden meer dan 110 planten beschreven zodat je ze kan leren herkennen. Ook Gewone berenklauw en Hondsdraf zijn er in terug te vinden. Het is een handig hulpmiddel om je paard te helpen naar een meer gevarieerd dieet.

Bronnen:
De historia naturalis Marcel de Cleene
Groot handboek geneeskrachtige planten Geert Verhelst
The complete herbal handbook for farm and stable Juliette de Baïracli Levy

www.ecopedia.be/planten/gewone-berenklauw
www.ecopedia.be/planten/reuzenberenklauw
www.floravannederland.nl/planten/gewone_berenklauw
www.floravannederland.nl/planten/hondsdraf/
www.floravannederland.nl/planten/reuzenberenklauw/
www.mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/138848-de-geneeskracht-van-gewone-berenklauw.html
www.dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/97099-de-geneeskracht-van-hondsdraf-glechoma-hederacea.html

Het voeren van de door mij besproken planten aan paarden is volledig op eigen risico. Ik beschrijf louter de observaties van mijn eigen paarden en ben geen arts of therapeut. Bij ziektes altijd een arts of kundige therapeut raadplegen.