Avena sativa

Zoals op mijn website over voeding te lezen is voer ik mijn paarden haver. Over het voeren van granen is op dit moment veel te doen. Maar de ene graansoort is de andere niet. Haver is een graan dat al zeer lang aan paarden wordt gevoerd. Het is eigenlijk de voorloper van het moderne krachtvoer. Nu is het zo dat ik niet makkelijk mee ga in het idee: omdat we het al heel lang zo doen hoort het zo, integendeel. Daarom ben ik mij gaan verdiepen in de reden waarom sommigen geen granen voeren en anderen juist wel. In de eerste instantie ging ik er ook in mee om graan-vrij te voeren. Een veel gebruikt argument is dat paarden in het wild geen graanvelden tegen komen. Wat natuurlijk ook zo is.

Helaas hebben de meeste gedomesticeerde paarden een erg eenzijdig dieet. En zou haver een een mogelijkheid kunnen zijn om meer variatie in hun dieet aan te brengen.
Het dieet van mijn paarden bestaat hoofdzakelijk uit hooi. Dagelijks ga ik met ze grazen dan kunnen ze gras en kruiden eten. In de late zomer hebben ze voorkeur voor bloeiende grashalmen. De graszaden van het gras zijn te vergelijken met de haverkorrels.

Een andere reden die vaak wordt gegeven om geen granen te voeren is de hoeveelheid zetmeel die granen bevatten. Haver (40,6%) bevat in vergelijking met andere granen een lagere hoeveelheid zetmeel dan bijvoorbeeld tarwe (69,1%), gerst (59,7%) en mais (73,4%). Zetmeel zit in de kern van de korrel. Dit is voeding om de korrel te laten kiemen tot een nieuwe plant. De kern bevat de energie en levenskracht om een plant te laten groeien.
Voederfabrikanten claimen haver-vrije producten met lage hoeveelheden zetmeel te produceren. Het zetmeel dat daar inzit komt echter vaak uit mais en/of gerst terwijl deze juist meer zetmeel bevatten dan haver. Ook is de mais vaak bewerkt tot gepofte mais of maisvlokken, om het zogenaamde ontsloten zetmeel te verkrijgen. De verteerbaarheid van zetmeel uit mais in de dunne darm is bij het paard ca. 30% terwijl dat voor haver bijna 85% is. Haver is een licht verteerbare graansoort en glutenvrij. Zetmeel in haver verteert langzaam waardoor er een geleidelijke afgifte van glucose aan het bloed plaatsvindt wat een positief effect heeft op de bloedsuikerspiegel.
Doordat mais bewerkt moet worden om opneembaar te zijn voor paarden is dit voor mij een reden om dit niet te voeren. Ik ga er vanuit dat het lichaam van het paard onbewerkte voeding beter kan herkennen en verwerken.
Het is wel van belang dat het zetmeel in de dunne darm goed verteerd wordt. Onverteerd zetmeel geeft een ongewenste stijging van het aandeel melkzuurproducerende bacteriën in de dikke darm, wat weer gisting tot gevolg heeft. Zolang het melkzuur door de vezelafbrekende bacteriën gebruikt kan worden, is er geen probleem zolang er voldoende ruwvoer is. Daarom raad ik ook aan om als je haver aan het dieet van je paard wil gaan toevoegen de hoeveelheid langzaam te verhogen. Eventueel over meerdere porties per dag verdeeld.

Een ander argument om geen haver te voeren zou de hoeveelheid suiker erin zijn. Haver (1,6%) bevat ten opzichte van tarwe (3,2%), gerst (2,8%) en mais (2,1%) het minste suiker. Dit is zeer laag in vergelijking met een speciaal voer voor sobere rassen dat volgens het label graan-vrij zou zijn (het bevat volgens de ingrediëntenlijst echter wel haver en tarwe??) en ook laag in zetmeel (17%) en suiker (6,5%).

Onbewerkte haver is een bron van vezels die de darmen ten goede komen. De onverzadigde vetzuren en slijmstoffen hebben een positieve uitwerking op de darmen en de vertering. Ze kunnen helpen het probleem van diarree of water bij de mest op te lossen. Mijn ervaring bij Noah is dat zijn mestballen nu hij ook haver krijgt veel steviger zijn. Haver bevat naast zetmeel en suiker ook nog de nodige voedingsstoffen. Doordat deze voedingsstoffen op een natuurlijke (onbewerkte) manier met elkaar in verbinding staan zijn ze goed opneembaar. Ik ben van mening dat dit op geen enkele kunstmatige manier nagemaakt kan worden. Haver bevat onder andere kalium, fosfor, magnesium, calcium, ijzer, zink en selenium en Vitamine B en E. Er wordt vaak gewaarschuwd voor de hoeveelheid fosfor in haver. Dit ondervang ik door genoeg calcium aan te bieden uit luzerne en de mineralenbar. Er wordt in de handel ook bewerkte haver aangeboden zogenaamde gepunte of geplette haver maar ik ben van mening dat door de bewerking en het bewaren voedingsstoffen verloren gaan.
Het is belangrijk dat paarden altijd rustig kunnen eten en de tijd krijgen om de haver goed te kauwen zodat de korrel door het paard zelf goed fijngemalen wordt. Vind je haverkorrels terug in de mest dan kan je eventueel iets minderen in de hoeveelheid of de haver een uurtje weken in water en dan voeren.

Nog een ander argument om geen haver te voeren is dat paarden er ‘heet’ van zouden worden. Ik heb Noah jaren geleden kilo’s haver gevoerd om hem ‘heter’ te maken omdat het een sloom paard zou zijn. Dit was in de tijd dat hij op stal stond, afgemeten ruwvoer kreeg en beslagen was. Deze hoeveelheden hadden totaal geen effect op hem. Het grappige is ook dat haver, Avena sativa, zowel in de fytotherapie als in de homeopatie ingezet wordt als kalmerend middel voor het zenuwstelsel. Ik denk dat het heet worden eerder te maken heeft met de volledigheid van de voeding waardoor het paard zich vitaal gaat voelen en dat toont.

Bij de keuze wat ik aan mijn paarden voer kijk ik vooral naar hoe sterk de producten bewerkt zijn. Mijn voorkeur gaat uit naar zo min mogelijk bewerking dus zo puur mogelijk. Haver is een krachtpakketje gemaakt door de natuur dat een paard naar mijn idee beter kan verwerken dan gefabriceerde voeding. Ook als dit betekent dat haver meer zetmeel bevat dan het zogenaamde voer voor sobere rassen.
Ik geloof dat natuurlijke voeding zorgt voor een natuurlijke balans, een evenwicht dat uiteindelijk denk ik niet met gefabriceerde voeding bereikt kan worden.

Nieuwe kennis 05 december 2012: Onlangs ontdekte ik nog meer interessante informatie met betrekking tot haver. Daar kan je hier meer over lezen.
https://marshawijlhuizen.nl/voeding/zaden-en-pitten/

Bronnen:
Artgerechte Pferdefütterung, Maksida Vogt
The complete herbal handbook for farm and stable, Juliette de Baïracli Levy
Paardennatuur. Gids voor een paardwaardig leven, Margot den Ouden

www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Projecten/Haver/Voeding.htm
www.paardenvoerplein.nl/
www.bio-ron.nl
www.vereniginghomeopathie.nl/plantendatabase/avena-sativa-haver/
www.kruidenenplantengids.nl/indicatie/rustgevers/avena-sativa
www.natural-horse-care.com/pferdekrankheiten/hafer-pferd.html
www.feedipedia.org
www.pavo.nl