Cardamine hirsuta en Rubus idaeus

Kleine veldkers
Regelmatig at Hanna deze zomer van de veldkers die langs het bospad groeit. Noah had hier minder interesse in, die ging meer voor het wat zwaardere spul zoals beukentakken en lange grassen. Tot Noah een kleine twee weken geleden ineens ook grotere interesse toonde in de veldkers.

Het geslacht veldkers (Cardamine) bestaat uit wel 150 soorten. Twee hele bekende zijn Pinksterbloem (Cardamine pratensis), die mooi lichtpaarse bloempjes die in het voorjaar vaak in vochtige weides opkomen en Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) die als onkruid wordt gezien omdat die steeds weer opkomt wanneer je net je tuin hebt geschoffeld. Als je hiermee stopt en de bodem met rust laat en eventueel afdekt met bladeren dan verdwijnt Kleine veldkers.

Kleine veldkers maakt na de bloei een soort miniboontjes met zaadjes die openspringen wanneer je er tegenaan komt. De bloei van de kleine witte bloempjes volgen elkaar op vanaf het vroege voorjaar tot laat in het najaar. Dit geldt natuurlijk ook voor de zaadjes en afhankelijk van het weer is er dus het hele jaar kleine veldkers.

Kleine veldkers is ook voor mensen eetbaar, bijvoorbeeld in een salade. De smaak zou wat weg hebben van waterkers. Het kleine plantje bevat vitamine A en C en daarnaast bevat het ook calcium, ijzer, magnesium, betacaroteen, diverse antioxidanten en zwavel.

In plantenboeken kom ik Kleine veldkers niet tegen als geneeskrachtige plant maar het internet vertelt mij dat Kleine veldkers vroeger tegen scheurbuik werd gebruikt en ook bij hartklachten en epilepsie. Daarnaast zou dit kruid de maag versterken en omdat de plant onder andere chlorofyl bezit werkt het preventief tegen ontstekingen. Daarnaast zou deze plant bloedzuiverend werken en kan deze voorjaarsbloeier ook worden ingezet om de eetlust te bevorderen.

Na het nodige speurwerk begon ik te twijfelen of ik wel het juiste plant voor mij had. Want Kleine veldkers zou op kale droge bodem groeien. Maar de plantjes die Hanna en Noah aten groeien in het bos op een dikke laag blad. En wat blijkt?! Kleine veldkers heeft een broertje dat Bos veldkers (Cardamine flexuosa) heet. Het verschil tussen deze twee kan je zien aan de hoeveelheid meeldraden, de bos veldkers heeft er zes, tegenover de vier van Kleine veldkers. Omdat de bloempjes laat in het jaar wat kleiner zijn is dit erg moeilijk te zien.

Ik weet niet in hoeverre de voedingswaarde en werking tussen deze twee plantjes overeenkomen maar Noah at er onlangs erg graag van.

Framboos
Tussen de grote hoeveelheden bramen die er hier in het bos groeien komt ook Framboos voor. Ondanks dat Framboos (Rubus idaeus) en Braam (Rubus fruticosus) familie van elkaar zijn hebben ze verschillende groeiwijzen. Framboos maakt ondergrondse uitlopers en deze komen dan opnieuw op. Door ze in het voorjaar terug te snoeien (of af te laten grazen) krijgen de nieuwe scheuten die uit de grond komen de ruimte op te groeien. Een braam maakt lange stevige uitlopers die wel vingerdik kunnen worden. Deze sterven niet af en vertakken elk jaar verder waardoor en een hele wirwar kan ontstaan. Mensen kunnen dit als vervelend ervaren maar voor muizen en vogels kan het een veilige plek zijn om te schuilen en te nestelen. Noah weet perfect het verschil tussen deze twee planten en eet de frambozentwijgen er tussen uit.

De bladeren van Framboos zijn lichter van kleur (de onderkant zilver/groen/grijs) dan die van de braam en nog een groot verschil vormen de dorens. Framboos heeft hele kleine doorns die eerder ruw aanvoelen dan dat ze pijnlijk zijn, Noah heeft er bij het eten totaal geen last van.

De bladeren van Framboos bevatten silicium, ijzer, chroom, zink, selenium, kalium, calcium, magnesium, koper, vitamine C, vitamine B en vitamine E en verder nog antioxidanten en organische zuren. Frambozenblad zou een goede invloed op de stoelgang en spijsvertering hebben. Ook zou het bloedzuiverend zijn waardoor het een gunstig effect kan hebben op bijvoorbeeld huidproblemen.

Frambozenblad wordt vaak genoemd bij zwangerschappen zowel bij paarden als bij mensen. Bij een drachtige merrie zou ik hier toch wel voorzichtig mee zijn en raad vragen bij een fytotherapeut. Maar ter ondersteuning van een niet dragende merrie zie ik geen problemen. Hanna at ook graag frambozenblad.

View this post on Instagram

A post shared by Marsha Wijlhuizen (@marsha_wijlhuizen)

Het zijn niet alleen de takken en de bladeren die de paarden graag eten. De vruchten zijn ook favoriet. Er zijn zomer- en herfstframbozen. Maar Frambozen bij ons in de tuin dragen vanaf de vroege zomer tot laat in het jaar. Nu, half november, zijn er nog steeds beginnende en rijpe vruchten te vinden. De vruchten bevatten kalium, natrium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium, koper, zink, vitamine A, E, K en C en antioxidanten.

Kleine veldkers en Bos veldkers komen spontaan op als de bodemomstandigheden geschikt zijn. Maar Framboos is een relatief makkelijk te groeien plant die zich graag vermeerdert en erg geliefd is bij paarden, daarom zeer geschikt om aan te planten in je tuin of in je Paardenwei+.

Wil je nog meer te weten komen over Kleine veldkers en Framboos? Uitgebreide informatie vindt je in “Het grazen in het landschap plantenboek – wat paarden eten”.

Bronnen:
www.wildeplanteninbrugge.blogspot.com/2016/04/kleine-veldkers.html
www.hunebednieuwscafe.nl/2018/05/het-geslacht-veldkers-groente-en-medicijn/
www.annetanne.be/kruidenklets/2010/03/02/veldkers-hairy-bittercress/
www.wilde-planten.nl/bosveldkers.htm
www.wilde-planten.nl/kleineveldkers.htm
www.mens-en-gezondheid.infonu.nl/natuurgeneeswijze/55125-frambozenblad-bij-de-bevalling-een-onderzoek.html
www.mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/100061-de-geneeskracht-van-frambozen.html
www.nutritionvalue.org/Raspberries%2C_raw_nutritional_value.html
www.ahealthylife.nl/de-voedingswaarde-van-frambozen/

Het voeren van de door mij besproken planten aan paarden is volledig op eigen risico. Ik beschrijf louter de observaties van mijn eigen paarden en ben geen arts of therapeut. Bij ziektes altijd een arts of kundige therapeut raadplegen.