Het is belangrijk om een paard een zo’n gevarieerd mogelijk dieet aan te bieden. Hoe groter de variatie aan planten des te beter. Elke plant heeft een andere samenstelling aan vitaminen en mineralen. Maar ze bevatten ook nog andere stoffen. Bijvoorbeeld bitterstoffen en tannine (looistoffen).

Bitterstoffen
Bitterstoffen hebben een eetlust opwekkende werking, de spijsvertering wordt verbeterd en voedingstoffen worden beter opgenomen. De verbetering van voedingsstofopname wordt voornamelijk veroorzaakt doordat bitterstoffen een verhoogde productie van maagsap, speeksel, gal en leversappen veroorzaken. Waardoor de lever op zijn beurt de afvalstoffen beter kan afvoeren. Bitterstoffen werken in kleine hoeveelheden het beste, grotere hoeveelheden zouden krampen of diarree kunnen veroorzaken. Hiervan heb ik echter nooit wat gemerkt wanneer Hanna zich in het voorjaar vol overgave op paardenbloemen stort. Dit is dan ook de reden waarom ik het belangrijk vind dat paarden zelf kunnen kiezen en geen kruiden uit een emmer gevoerd krijgen. Door planten met bitterstoffen regelmatig aan te bieden kun je darmproblemen als diarree en water bij de mest voorkomen.

Bitterstoffen hebben dus een algemene werking maar er zijn ook nog verschillende groepen. Deze groepen kunnen bij specifieke klachten worden in gezet. Omdat dit richting fytotherapie gaat ga ik hier niet verder op in. Wel benoem ik een aantal groepen waarvan je de bijbehorende planten in en om je weide kunt vinden.
Zuivere bitterstoffen (amara pura) zitten onder andere in het Gewone duizendblad (Achillea millefolium), Wilde chicorei (Cichorum intybus) en de Paardenbloem (Taraxacum officinale).

Planten met aromatische bitterstoffen (amara aromatica) bevatten etherische olie die de werking van de bitterstoffen versterken. Voorbeelden hiervan zijn Echte kamille (Matricaria recutita) en Bijvoet (Artemisia vulgaris).
Planten die naast bitterstoffen ook scherp smakende stoffen bevatten (amara acria) kom je in en rond je wei niet zo snel tegen. Maar de plant/wortel die hier aan voldoet, namelijk gember, is wel makkelijk te verkrijgen en omdat het een veelzijdige en veilige plant is benoem ik hem toch ondanks dat mijn voorkeur uitgaat naar het voeren van inheemse planten. Omdat gember (Zingiber officinale) dus scherp en nadrukkelijk van smaak is zal je je paard en niet makkelijk mee overvoeren. Ik bied Noah en Hanna in periodes een plakje verse gemberwortel aan. Noah heeft vaak maar eenmalig interesse maar Hanna kan dit wel een week lang dagelijks volhouden. Ik doe dit meestal in de herfst of winter omdat gember ook een verwarmende werking heeft.

Tannines
Tannines komen in planten altijd in combinatie met andere inhoudsstoffen voor. Hierdoor kunnen ze hun werk goed doen. Wanneer je het in pure vorm zou aanbieden of in grote hoeveelheden (bijvoorbeeld eikels) kunnen er wel problemen zoals bijvoorbeeld koliek ontstaan. Hun belangrijkste eigenschap is de samentrekkende werking op de huid bij ontstekingsprocessen dit kan dus ook de slijmhuid zijn.

De tannines in Moerasspirea (Filipendula ulmaria) zijn heilzaam bij maagwandontsteking (maagzweren) en die van de Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) kunnen diarree oplossen omdat ze een herstellende werking hebben op het slijmvlies. Ook bramenblad (Rubus fruticosus) heeft een ontstekingsremmende werking en een slijmvlies herstellende werking die ingezet kan worden bij diarree.
Gewone agrimonie (Agrimonia eupatoria) heeft een ontsmettende werking op de slijmvliezen en is daarnaast ook wondgenezend net als Duizendblad (Achillea millefolium). Vrouwenmantel (Alchemilla vulgaris) heeft een uitdrogende en bloedstelpende werking.

Een boom waarvan velen wel weten dat deze tannines bevat is de Zomereik. (Quercus robur) Deze tannines komen voor in de eikels, de bladeren en de bast. Vaak wordt hier heel angstig over gedaan maar de tannines in de eik hebben een ontstekingsremmend effect op de huid. Wel blijft het natuurlijk belangrijk dat paarden een gevarieerd dieet hebben zodat ze zich niet te buiten kunnen gaan aan grote hoeveelheden van de eik.
Beuk (Fagus sylvatica) en Walnoot (Juglans regia) zijn ook veel voorkomende bomen die tannines bevatten. Je vindt het terug in de bladeren, de bast en in de vruchten. En ook hier geldt dat een gevarieerd dieet voorkomt dat paarden te veel van een soort eten.

We zien dus dat tannines voornamelijk op het herstellen, op verschillende manieren, van slijmvliezen ingezet worden en zo ook de darmslijmhuid kunnen herstellen. Een gezonde darmslijmhuid is ontzettend belangrijk om zo optimaal mogelijk voedingsstoffen op te kunnen nemen. Door een juist darmmilieu kunnen de goede darmbacteriën groeien en de darmen gezond en daarmee parasietvrij houden.

Planten zitten complex in elkaar en bevatten naast vitaminen en mineralen ook nog veel andere stoffen. Het simpelweg isoleren van vitaminen en mineralen om deze vervolgens in een brokje te persen zorgt er naar mijn mening voor dat ze niet meer goed herkenbaar en dus ook niet opneembaar zijn voor het lichaam. De verschillende stoffen in een plant hebben een dusdanige wisselwerking dat ze daarom alleen als plant goed worden opgenomen door het lichaam.
Dat er steeds meer bewustwording komt met betrekking tot het voeren van planten naast grassen is te merken aan de speciale kruidenmixen die op de markt verschijnen. Zo zijn er ook speciale kruidenmixen met planten die bitterstoffen en tannines bevatten. Je kunt ze vinden onder de noemer darmkruiden of anti-wormkruiden. Misschien een goed idee wanneer je echt geen mogelijkheid hebt om de juiste planten uit je omgeving te verzamelen maar het nadeel hieraan is wel dat jij dan moet bepalen hoeveel en hoe vaak je paarden die kruiden krijgen. Maar wanneer je weet welke inheemse planten uit je omgeving deze eigenschappen hebben is het heel eenvoudig om op deze manier de voeding van je paard compleet te maken. Door afwisselend een tak van beuk of eik aan te bieden of een paar stengels Duizendblad of Bijvoet of een paar rozetten van de Paardenbloem ben je al aardig op weg. Je merkt dan ook dat wanneer je paard er geen behoefte meer aan heeft hij het dan laat liggen. Bedenk ook dat bitterstoffen en tannines maar in kleine hoeveelheden nodig zijn dus een enkele tak per paard voldoet al. Met een klein beetje kennis van de planten en bomen in je omgeving kan het optimaliseren van de voeding van je paard dus heel eenvoudig zijn.

In “Het grazen in het landschap plantenboek – wat paarden eten” wordt per plant aangegeven of ze bitterstoffen en tannines bevatten.

Bronnen:
www.sites.google.com/site/kruidwis/inhoudsstoffen/bitterstoffen
www.plukgeluk.com/onze-services5f4374f1
www.pernaturam.de
www.terra-pura-tiernahrung.de

Groot handboek geneeskrachtige planten Dr. Geert Verhelst

Het voeren van de door mij besproken planten aan paarden is volledig op eigen risico. Ik beschrijf louter de observaties van mijn eigen paarden en ben geen arts of therapeut. Bij ziektes altijd een arts of kundige therapeut raadplegen.