Vrije keuze in mineralenstenen
Mineralenbar naar het idee van Academia Liberti
Voor 2019 had ik nog nooit van een mineralenstation of -buffet gehoord. Om eerlijk te zijn had ik er ook nog nooit eerder over nagedacht om verschillende mineralenstenen aan te bieden. Ik was wel bekend met de geperste witte zoutsteen en de geperste mineralenliksteen die roze/bruin van kleur is en waar naast zout ook nog mineralen toegevoegd zijn. Daar kwam later een natuurlijke zoutsteen, de himalaya steen bij. Nu zag ik laatst, op een bekende website met paardenproducten, dat er meer dan 70 soorten likstenen verkocht worden. De enige natuurlijke steen daarvan is de himalayasteen, de rest zijn allemaal geperst met niet alleen verschillende mineralen maar ook met smaken van bijvoorbeeld kruiden en fruit. Of dit nu de juiste manier is om je paard van mineralen te voorzien betwijfel ik, je weet namelijk niet meer waarom ze aan de stenen likken, voor het zout, de andere mineralen of voor het smaakje.
Inmiddels is er veel veranderd. Wanneer je nu opzoek gaat naar een alternatief voor mineralenbrokken én vrije keuze voor je paard wil, kom je bij het zogenaamde mineralenbuffet of de mineralensnackbar uit. Dit varieert dan van een serie geperste stenen met verschillende samenstellingen tot emmers water waar verschillende ingrediënten in opgelost worden. Vooral de varianten waar met natuurlijke producten gewerkt wordt zijn naar mijn mening in het voordeel van het paard.
In het boek Artgerechte Pferdefütterung van Maksida Vogt wordt uitgebreid ingegaan op de mineralenbar naar het idee van Academia Liberti (AL). Academia Liberti is opgericht door Maksida Vogt in 2008, het is een netwerk van paardenverzorgers over de hele wereld en heeft als doel om informatie te verstrekken over een natuurlijkere omgang met paarden. Ze baseren dit op de ervaringen die ze samen door de jaren heen hebben verzameld. Hierbij kun je denken aan huisvesting in groepsverband, voeding, hoeven, gezondheid in het algemeen en daarbij is het heel belangrijk dat de paarden niet ten behoeve van de mens gebruikt worden. Het belangrijkste uitgangspunt van AL is dat paarden instaat zijn om zelf de juiste keuzes te maken ook met het betrekking tot het kiezen van voeding en dus ook mineralen. Daarom hebben de paarden die volgens het AL principe gehouden worden vrije toegang tot een mineralenbar. De mineralenbar is daarbij een aanvulling op het dieet want de paarden moeten 24/7 toegang hebben tot ruwvoer, hooi en/of gras, aangevuld met kruiden en andere planten, haver, groenten en fruit. Er wordt dus vanuit gegaan dat de paarden voldoende mineralen halen uit de voeding en mocht dit niet het geval zijn dan zouden ze het zelf aan kunnen vullen.
In de mineralenbar van AL vindt je de dolomietsteen (magnesium en calcium), deze kan ook als poeder aangeboden worden. Daarnaast een blauwe steen die kopersulfaat (koper) bevat en ook nog een gele zwavelsteen en een himalaya-zoutsteen of andere natuurlijke zoutsteen (bijvoorbeeld uit een Duitse groeve). Andere ingrediënten zijn zeewier en groene leem.
Zoals met alles heb je ook tegenstanders van de mineralenbar. Van argumenten dat paarden niets binnen krijgen omdat de stenen te hard zijn tot de veronderstelling dat de stenen zeer ongezond zouden zijn. Met name in het laatste geval wordt er vanuit gegaan dat onze paarden niet meer het instinct bezitten om zelf de juiste keuzes te kunnen maken.
Toen ik uit begon te dragen dat ik een groot fan ben van de denkwijze van Academia Liberti werd ik gewezen op Pat Coleby. Pat Coleby was een expert op het gebied van natuurlijk boeren in Australië. Zij schreef een aantal boeken waarin ze vertelt over haar observaties en ervaringen die ze opdeed in 70 jaar met het op een zo natuurlijk mogelijke manier voor dieren zorgen. Over paarden schreef ze het boek Natural Horse Care.
Haar interesse lag vooral in de relatie tussen de staat van de bodem en de gezondheid van de dieren. Want wat niet in de bodem zit kan ook niet in de voeding zitten en kan het paard dus ook niet opnemen. In de begintijd van Pat Colby’s observaties was er nog weinig sprake van grote tekorten in de bodem. Dat is in de loop der tijd veranderd door de moderne landbouw, hierdoor ontstaan tekorten in de bodem door het gebruik van drijfmest en kunstmest. Door het gebruik van deze producten ontstaat er een tekort aan humus met het gevolg dat de bovenste grondlaag uitspoelt. Op die manier verdwijnen dus ook de noodzakelijke mineralen. Het uitgangspunt van Pat Colby is om bij disbalans en de daardoor ontstane ziekten, in plaats van de zogenaamde complete mineralenbrokken, gebruik te maken van zo eenvoudig mogelijke mineralen, volgens haar worden deze beter opgenomen door het lichaam. Zij maakt dan gebruik van dolomiet, zwavel, koper en zeewier en dit zijn dan ook precies de mineralen die bij AL gebruikt worden.
Mijn ervaring
Sinds de zomer van 2019 heb ik een AL mineralenbar in gebruik genomen bij mijn paarden. Ze hebben altijd vrij toegang tot de dolomiet-, koper- en zwavelsteen en de himalaya-zoutsteen. Naast de dolomietsteen bied ik bijna dagelijks dolomiet aan in poedervorm omdat de steen echt heel hard is. Of ze het nemen verschilt per dag. Ook bij zwavel gaat mijn voorkeur uit naar de steen en niet naar de vaak gebruikte geproduceerde MSM. De himalaya-zoutsteen is ook te vinden in de mineralenbar om te voorzien in zout (natriumchloride) en daarnaast heb ik een bak met water met daarin opgelost zeezout, dit bevat naast natriumchloride ook andere mineralen. Zeewier bied ik dagelijks apart aan omdat dit snel vochtig wordt en dan oxideert. De groene leem bied ik ook af en toe aan, opgelost in een bak met water. Ik vind de mineralenstenen ook praktischer in gebruik dan de oplossingen in water omdat deze zeer regelmatig verschoond moeten worden.
Alle stenen worden regelmatig gebruikt, dit is te zien aan de slijtage en er ligt geen stof op. Met name de oudere paarden van 25+ hebben een grotere behoefte aan zout. Hanna en Farandi (IJslander van vorige staleigenaar) maakten het meeste gebruik van de himalaya-zoutsteen en in onze huidige kudde is dat Ronja van 34. Noah en Molly maken periodiek meer of minder gebruik van de bak met zoutwater, de behoefte wisselt blijkbaar vaak.
In de eerste periode dat ik de mineralenbar geïnstalleerd had was Noah erg gek op de kopersteen. Naar mijn idee likte hij daar te veel aan. Toen heb ik hem, in overleg met Maksida Vogt, colloïdaal koper gegeven ook gezien de roodbruine kleur van zijn vacht die kan duiden op een kopertekort. Hier heb ik al eens een overdenking overgeschreven. Hierna is het gebruik van de kopersteen genormaliseerd. Bij onderstaande bronnen staan diverse links voor meer informatie over colloïdale mineralen.
Het gebruik van mineralen met vrije keuze staat of valt met het vertrouwen in het natuurlijke eetinstinct van je paard. Het mineralenstation is een onderdeel van een gevarieerde natuurlijke voeding waar de vrije keuze van het paard centraal staat. Naar mijn idee doe je onze paarden tekort door te denken dat zij niet meer in staat zouden zijn om qua voeding zelf de juiste keuze te maken. Naar mensen die tegen de vrije keuze in mineralen zijn moet volgens mij kritisch gekeken worden, zowel naar hun uitgangspunt als hun belangen, vaak verkopen zij namelijk zelf mineralenbrokken.
Het gebruik van pure mineralen is niet iets van de laatste tijd en dus ook zeker geen hype. Academia Liberti gebruikt ze al 15 jaar en Pat Colby was er nog eerder bij, de eerste druk van haar boek Natural Horse Care verscheen in 1989.
Omdat onze paarden toch al (te) veel beperkingen kennen in hun leven is een mineralenbar naar mijn mening een mooie mogelijkheid om ze meer vrijheid te gegeven in hun zelfbeschikking.
Bronnen:
Artgerechte Pferdefütterung, Maksida Vogt
Natural horse care, Pat Coleby
AL Mineralbar – was muss man darüber wissen?
https://www.youtube.com/watch?v=OLrkNJjEP9c
Minerals for horses after Pat Coleby
https://www.youtube.com/watch?v=VkAU2enIqYc
www.felke.de/Shop/Mineralien/Pferde-Mineralien.asp
www.kolloide-fuer-tiere.de/
www.maksidavogt.com/kolloide-weide
www.natuerlich-pferd.com/2018/05/11/mineralbar-f%C3%BCr-pferde-der-tod-auf-raten/
www.patcoleby.com
www.purehorse.nl/2020/05/01/mineralen-buffet-gevaarlijk/
http://users.maksidavogt.com/de/buecher-und-autorin/artgerechte-pferdefuetterung
www.vet-tcm.de/allgemeine-themen/13-pferde/158-mineralbar
www.vitec.com.au/product/pat-coleby-stock-lick/
Het voeren van de door mij besproken planten aan paarden is volledig op eigen risico. Ik beschrijf louter de observaties van mijn eigen paarden en ben geen arts of therapeut. Bij ziektes altijd een arts of kundige therapeut raadplegen.