Lijnzaad, zonnebloempitten, hennepzaad en pompoenpitten

Toen ik in september in de paardenwinkel opzoek was naar voer uit zakken voor Hanna, om haar aan het eten te krijgen, viel mij weer op hoeveel olie er aan wordt geboden voor paarden. Heel lang geleden heb ik Noah ook olie over zijn voer gegeven maar waarom ik dat deed weet ik niet eens meer. Mijn visie op het voeden van paarden is sinds die tijd veranderd. Zoals je op mijn website terug kan vinden probeer ik mijn paarden zo natuurlijk mogelijk te voeden. En daar past olie niet in. Olie kan gewonnen worden uit verschillende bronnen, meestal plantaardig, voornamelijk uit zaden en pitten maar er wordt ook visolie verkocht als zijnde geschikt voor paarden.

De belangrijkste reden om geen olie te voeren is het feit dat paarden geen galblaas hebben. Olie en vetten worden met behulp van gal verteerd en gal wordt geproduceerd door de lever. Bij mensen wordt er dan de juiste hoeveelheid gal uit de galblaas gelaten wanneer wij iets met vet of olie hebben gegeten. Bij paarden werkt dit dus anders. Paarden eten de hele dag waardoor er dus de hele dag door een klein beetje gal geproduceerd wordt. Dus wanneer je een paard bijvoorbeeld een grote hoeveelheid olie geeft (aanbevolen wordt 2 eetlepels tot wel 300 ml per dag) dan is er gewoon te weinig gal om de olie te emulgeren. Er ontstaat dan een vette laag om het voedsel waardoor opname van de voedingsstoffen in de darmen niet mogelijk is. De olie wordt dan een afvalstof die niet via de nieren en darmen afgevoerd kan worden, dit gebeurt dan via de huid. Met bijvoorbeeld als gevolg de extreem glimmende vacht die wij soms zien. Inmiddels heb ik de ervaring dat paarden ook heel goed kunnen glimmen zonder olie wanneer ze natuurlijk gevoed worden.

Wanneer paarden dagelijks toegang hebben tot vers ruwvoer (grassen en andere planten) zouden ze genoeg vetten binnen moeten krijgen. Echter neemt de hoeveelheid vet in gras af wanneer het gedroogd wordt, dus hooi bevat minder vet dan gras. Het is ook afhankelijk van het soort gras en het stadium waarin het gras verkeerd. Jong gras bevat meer vet dan het gras in het daaropvolgende stadium wanneer het meer verhout is. Maar wanneer het gras gebloeid heeft en zaden bevat kan het vetgehalte daardoor juist weer omhoog gaan.

Er zijn nog andere bronnen van goede vetten voor paarden naast vers ruwvoer. Haver is het enige graansoort die olie opslaat in het zaad. Naast de nodige vitamines en mineralen bevatten de haverkorrels ook de meervoudig onverzadigde vetzuren omega 3 en 6. Vetzuren vormen de belangrijkste bouwstenen van vetten. Andere bronnen van vetten kunnen zaden en pitten zijn. Naast de olie bevatten ze de nodige vitamines en mineralen maar ook vezels wanneer ze tenminste met schil worden gevoerd. Elk zaadje vormt een compleet pakketje dus er is ook geen sprake van een plons olie die het paard ineens te verwerken krijgt.

Lijnzaad bevat omega 3 en 6 in de juiste verhouding. Maar ook vitamine A, diverse B vitamines, E en K. En nog de mineralen natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, jodium, magnesium, koper, selenium en zink. Vaak wordt er gezegd dat lijnzaad gebroken moet worden voor het voeren. Dit kan wanneer het paard niet goed kan kauwen maar mijn ervaring is dat ze hele zaden normaal gesproken prima kunnen kauwen. Het eventueel vermalen van lijnzaad dient wel kort voor het voeren gedaan te worden om het vervliegen van voedingsstoffen te minimaliseren.

Zonnebloempitten bevatten aan vetzuren alleen omega 6. Daarnaast de vitamines B1, B2, B3, B5, B6 en B11 en ook E en K. Van de mineralen zijn natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, jodium, magnesium, koper, selenium en zink terug te vinden. Dit jaar had ik willen experimenteren met het voeren van uitgebloeide zonnebloemen maar helaas hadden de slakken het in het voorjaar al voorzien op de zaailingen. Volgend jaar maar opnieuw proberen. Zonnebloempitten kan je gewoon met schil voeren omdat deze dan een bron van vezels vormen.

Hennepzaad bevat als een van de weinige zaden omega 3, 6 en 9 in een goede verhouding. Daarnaast ook nog de vitamines A, B1, B2, B3, B6, B11, C en E. Plus de mineralen natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, magnesium, koper en zink. Je hoeft niet bang te zijn dat je paard high wordt van hennepzaad want het zaad heeft niet de werking van cannabis.

Pompoenpitten bevatten naast omega 3 en 6 ook B1, B2, B3, B5, B6 en B11 en ook C, E en K. En ook de mineralen natrium, kalium, calcium, fosfor, ijzer, jodium, magnesium, koper, selenium en zink. Een mooie bijkomstigheid van pompoenpitten is dat ze ook een wormdrijvende werking hebben. De pompoenpitten uit de pompoenen die wij eten kunnen ook aan paarden gegeven worden.

Mijn uitgangspunt van het voeden van mijn paarden zit hem in de variatie. Mijn voorkeur gaat uit naar zoveel mogelijk vers ruwvoer. Maar ook bij mij is het aanbod van vers ruwvoer te beperkt en vooral in de winter ben ik daarom aangewezen op aanvullingen. Omdat meervoudig onverzadigde vetzuren een belangrijk onderdeel zijn van de voeding is het verstandig om deze waar nodig aan te vullen. Omega 6 kan bij een te grote hoeveelheid ontstekingsbevorderend zijn, waardoor een normale ontstekingsreactie een chronische ontsteking kan worden. Maar de juiste hoeveelheid is wel noodzakelijk voor onder andere de huid. Omega 3 is juist ontstekingsremmend en zorgt voor een goede weerstand en een soepele beweging in gewrichten en spieren

Het belangrijkste bij de omega 3 en 6 vetzuren is dus de verhouding waarin deze gevoerd moeten worden maar hoe deze precies is vast te stellen is erg lastig. Het is daarom wel handig om een paar basiszaken te onthouden. Vers ruwvoer (gras) bevat voornamelijk omega 3. Wanneer dit bijvoorbeeld in de zomer het grootste deel van het rantsoen is kan je zonnebloempitten toevoegen om omega 6 aan te vullen. Als het dieet voor een groot deel uit hooi bestaat is het bijvoeren van omega 3 wenselijk. Dit zou bijvoorbeeld in de vorm van lijnzaad kunnen gebeuren. Maar ook hennepzaad en pompoenpitten kunnen gegeven worden omdat deze zowel omega 3 als 6 bevatten. Haver kan altijd bijgevoerd worden omdat deze ook beide bevat.

Ik zie zaden en pitten als een mooie aanvulling op een gevarieerd en natuurlijk dieet voor paarden. Ik voer de verschillende zaden en pitten afwisselend een handje per dag bij de haver die Noah en Molly krijgen.

Zaden en pitten zijn een aanvulling op een gevarieerd ruwvoer dieet voor paarden. Meer dan 100 planten die daar geschikt voor zijn vindt je terug in “Het grazen in het landschap plantenboek – Wat paarden eten”.

Bronnen:
Online cursus “Pferde fit füttern”; Dr. Christina Fritz
Cursus Natuurlijke voeding voor paarden, voeren of voeden?; Blauwe Hengst, Natascha Bos

Feed your horse like a horse, Juliet M. Getty, Ph.D.
Paardennatuur, Margot den Ouden

www.ahealthylife.nl
www.fdc.nal.usda.gov
www.edepot.wur.nl/247093; Vetzuren van gras
www.voervergelijk.nl
www.bio-ron.com
www.happyhealthy.nl/havermout/
www.wur.nl/nl/onderzoek-resultaten/onderzoeksprojecten-lnv/expertisegebieden/kennisonline/haverketen-fiat-avena.htm
www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Projecten/Haver/Voeding.htm
www.paardenhoeven.info/blog/2018/02/19/lijnzaad-een-natuurlijke-bron-van-omega-3/

Het voeren van de door mij besproken planten aan paarden is volledig op eigen risico. Ik beschrijf louter de observaties van mijn eigen paarden en ben geen arts of therapeut. Bij ziektes altijd een arts of kundige therapeut raadplegen.